WIE ben ik?
Ik ben onderwijzer op rust na een drieënveertigjarige loopbaan. Nadat ik in 1974 aan de Brusselse Sint-Thomasnormaalschool afstudeerde diende ik het vaderland. Mijn loopbaan startte op één september 1975 in een dorpsschool van Midden-Brabant. Ik was er negentien jaar titularis van het vierde leerjaar, tot in 1994 het schoolbestuur mijn ongevraagd in een andere school aanstelde als zorgverbreder-taakleraar. Het werken met leerlingen die het wat moeilijker hebben stak mij niet tegen, integendeel, deze leerlingen hadden steeds mijn bijzondere aandacht genoten. De nieuwe taakinvulling bood me nieuwe uitdagingen en nieuwe inzichten. Tegelijk bleef mijn hart uitgaan naar de klas, met zijn inhoudelijke veelzijdigheid (de rijkdom van totaalonderwijs) en zijn balanceren tussen individu en groepsdynamiek. In mijn visie is de klas immers de hoeksteen van het (basis-)onderwijs: dààr gebeurt het in de eerste plaats, dààr vooral wordt onderwijs gemaakt.
Toen in 2003 de functie van zorg-coördinator in het leven geroepen werd, werd ik in die functie aangesteld en werd mijn opdracht uitgebreid met onder meer het ondersteunen van mijn collega’s. Toch ben het steeds belangrijk blijven vinden om de vinger aan de pols te houden en streefde ik ernaar de helft van de tijd op leerling-niveau te blijven werken.
WAT
Ik ben altijd een zoeker geweest. Mijn loopbaan was een permanente invraagstelling, reflectie en zoektocht. Door lectuur en tal van bijscholingen (zoals de HIVO-opleiding van Sint-Thomas/Hoge Rielen in 1986-1989) probeerde ik mijn horizonten te verruimen. In de loop der jaren heb ik een aantal ervaringen opgedaan en inzichten gekregen waarvan ik denk dat ook anderen er mogelijks hun voordeel mee kunnen doen. Daarvan wil ik op deze webstek verslag uitbrengen.
De naam ‘handelend leren’ dekt een dubbele functie.
Enerzijds verwijst hij naar mijn lange weg van zoeken, reflecteren en proberen met wisselend succes. Werken met slechts enkele kinderen op hun niveau is zeer aangenaam, boeiend en dankbaar. Wat ik daarbij ondervond probeerde ik om te zetten in een meerwaarde voor de collega’s, waarmee zij hun klaspraktijk eventueel konden verrijken, want zoals ik reeds stelde: in de klas, dààr wordt onderwijs gemaakt! De taakklas was voor mij, naast directe hulpverlening, een soort laboratorium. Later ging ik daar ontstane ideeën en ervaringen in de klas uittesten. Dat sterkte me in mijn inzichten, maar maakte me eveneens bewust van de nood aan verfijning en fasering.
Anderzijds verwijst de naam ‘handelend leren’ naar het didactische motto: “Hoofd, hart en handen!” Het stond steeds op de achtergrond van mijn pedagogisch-didactische zoeken. De cognitieve vorming stond -uiteraard- steeds centraal in het onderwijs. Zonder ‘hart voor kinderen’ maakt ze weinig kans op effectief slagen. De opkomst van de humanistische psychologie heeft vanaf de jaren zestig van vorige eeuw het sociaal-emotioneel aspect van onderwijzen een flinke duw in de rug gegeven. Maar die ‘handen’, daarmee heeft de lagere school nooit goed weg mee geweten. Zij kwamen en komen er bitter weinig aan bod, met uitzondering in functie van bepaalde aspecten van muzische vorming. Maar als middel om denkontwikkeling te bevorderen worden zij over het hoofd gezien. Denkontwikkeling door middel van cultuuroverdracht is m.i. de hoofdopdracht van (basis-)onderwijs en ik ben ervan overtuigd dat in de mate we de totale leerlingen daarbij kunnen aanspreken we in die opdracht succesvoller kunnen zijn.
Als taakleraar-zorgverbreder moest ik mij in aanzienlijke mate beperken en vooral toeleggen op de basis van het lees-, schrijf- en rekenonderwijs. Bij de taakverdeling met mijn collega-taakleraar nam het aandeel wiskunde meer en meer de overhand. De worsteling van de mij toegewezen leerlingen met de leerstof deed mij naar de kern ervan zoeken. Dat alles heeft geleid tot de inzichten die ik in het werkstuk 'HANDELEND LEREN REKENEN' (HLR) uiteenzet. Daarbij bouwde ik voort op ervaringen die ik in mijn vierde leerjaar opdeed.
WAAROM deze website?
Hoewel ik een grote liefhebber ben van gedrukte uitgaven, geef ik de voorkeur aan dit elektronisch medium. Het is een hedendaags, handig en goedkoop middel om ideeën te verspreiden. Men kan er vlotter méér mensen mee bereiken. Bovendien kan een webstek groeien, vlot bijgestuurd worden en biedt hij mogelijkheden tot interactie met zijn gebruikers / lezers. Dit is immers allerminst de stek van ‘het grote gelijk’. Ik besef dat geen enkele didactiek perfect is, al ben ik van een aantal ideeën gepassioneerd overtuigd. In de mate dat mijn opvattingen en materialen het functioneren van kind en collega kunnen optimaliseren voel ik me geslaagd in mijn opzet. Ik wens alle collega’s daarbij veel arbeidsvreugde. Elke bedenking of zelfs kritiek is welkom want ze dagen me uit mijn inzichten en formuleringen te verfijnen, bij te stellen of zelfs te herzien. Ik blijf ‘handelend leren’. Met vragen en opmerkingen kan men steeds op [email protected] terecht.
Lode Peys
12 augustus 2022